Sunday, July 12, 2009

THE SPY WHO CAME IN FROM THE COLD

Nema boljeg načina da se proslavi attachovanjea Tomasa Alfredsona za TINKER TAILOR SOLDIER SPY od gledanja filma THE SPY WHO CAME IN FROM THE COLD Martina Ritta, prve i verovatno najkvalitetnije ekranizacije le Carrea.

Sam ovaj roman je nesumnjivo najznačajniji le Carreov roman iz rane faze, jedna od onih knjiga sa kojima je on zapravo uneo nešto novo u špijunsku literaturu. Slično se može reći i za Rittov film. Naime, uvreženo je mišljenje da je le Carre počeo da razbija hegemoniju James Bonda na ekranu što nije istina. I pre le Carrea su postojale istinite priče o tajnim službama, pored naravno (super)herojskih filmova o superšpijunima, među kojima je Bond zapravo tek produžetak jedne ranije tradicije. uostalom, ne zaboravimo da je Graham Greene bio jedan vrlo ozbiljan pisac koji je sa visokim umetničkim integritetom pisao o tajnim službama još pre le Carrea.

Međutim, le Carre je celu tu stvar apdejtovao stvrajući svet potpune moralne ambivalencije, svet antiheroja u kome je Zapad pozitivniji od Impreije Zla utoliko što mu je to jedino preostalo. Njegov odnos prema zapadnom bloku je ciničan, ne prikazuje da tu ima išta vredno spasavanja a ljudi koji to rade su često kukavice i pokvarenjaci. To naravno ne znači da le Carreovi romani nemaju izvesni emotivni potencijal, a THE SPY WHO CAME IN FROM THE COLD je najbolji primer toga, međutim, ta emocija izrasta ispod naslaga cinizma i hladnoće i dolazi od junaka koji je izvan tog špijunskog kruga. Štaviše, najemotivniji momenti u le Carreovim romanima dolaze od izmanipulianizh ljudi koji su pioni njegovih glavnih junaka.

U Rittovom filmu se po prvi put pojavljuje i George Smiley, anti-Bond if there ever was one, i biće vrlo zanimljivo ko će kod Alfredsona igrati ovu ulogu koju je u principu najviše popularizovao Alec Guiness u BBC seriji.

Rittova interpretacija priče je triler sa snažnim elementima melodrame. On vrlo mudro insistira na intelektualnom aspektu samog sukoba, i izuzev same suspense završnice, ovo nije film u kome se priča prelama u fizičkom smislu. Napetosti svakako ima, u par navrata vrlo hitchcockovski koncipirane, međutim, ključne situacije se rešavaju među samim likovima, u trenutku.

Priču čine brojni preokreti, i svi oni su ma koliko veliki plasirani vrlo ubedljivo i logično proističu iz postavljene priče.

Ako imamo u vidu krštenicu filma, Rittov vizuelni pristup je jednostavan i efektan, bez ikakve karikaturalnosti u prikazu špijunskog sveta, ili razlika između Zapada i Istoka. U tom smislu, Ritt je blizak Hitchcocku, s tim pšto njegov svet ipak nije toliko hiperstilizovan kao Hitchov.

Glumci su, kako se i očekuje od ovakve glumačke podele, vrhunski, i svi rade u funkciji priče.

Ono što THE SPY WHO CAME IN FROM THE COLD jedino čini arhaičnim jeste to što smo u današnjem filmu navikli na nešto širi prikaz veta u kome se priča dešava i više ne postoje filmovi sa tako ekskluzivnim fokusom na karaktere kao što je ovo Rittovo ostvarenje. Po svom bavljenju likovima, mahom u enterijerima, Ritt podseća na američki noir. Međutim, ako imamo u vidu da su do pre neku godinu špijunske romane mahom realizovali reditelji akcionih filmova, kao spektakl, a da u suštini takve romane treba da snimaju reditelji drama, Rittov polaz je ispravan. I tim pre je radosna vest da će Alfredson ekranizovati TINKER TAILOR...

* * * 1/2 / * * * *

No comments:

Post a Comment